انواع ارزیابی عملکرد
با توجه به اهمیت عوامل نیروی انسانی، سرمایه، محصول و مدیریت می توان روش‌های ارزیابی را به صورت زیر دسته بندی نمود.
- ارزیابی مالی:
این ارزیابی توسط نسبت‌های مالی و یا گزارش‌ها و روش‌هایی نظیر سود و زیان، ترازنامه، بودجه بندی و تطابق بودجه صورت می گیرد.
- ارزیابی منابع انسانی:
این ارزیابی توسط روش‌هایی نظیر کارسنجی، انتخاب اجباری، قیاسی، ثبت وقایع حساس، مقایسه زوجی و غیره صورت می گیرد.
- ارزیابی فرآیندهای تولید:
ارزیابی فرآیندهای تولید با روش‌های آدام اسمیت، کارسنجی تیلور، کنترل پروژه و کنترل کیفیت آماری و مدل‌های برنامه ریزی کنترل تولید انجام می گیرد.
- ارزیابی فرآیندهای مدیریت:
ممیزی کیفیت (ایزو 9000-14000)
مدیریت کیفیت جامع[1]
مدیریت بر مبنای هدف
جایزه مالکوم بالدریچ
نظام مدیریت هوشین
بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت[2]
هزینه یابی بر مبنای فعالیت[3]
الگوی فرآیند تحلیل سلسله مراتبی[4]
مدل‌های کمی و ریاضی مانند تحلیل پوشش داده‌ها
در ادامه برخی از مدل‌های شناخته شده در زمینه ارزیابی عملکرد (فرایندها و چارچوب‌ها) را معرفی کرده و محدودیت‌ها و مزیت‌های هر یک را بر می شمریم.
- ماتریس عملکرد
«کیگان» در سال 1989 ماتریس عملکرد را معرفی کرد. نقطه قوت این مدل آن است که جنبه‌های مختلف عملکرد سازمانی شامل جنبه‌های مالی و غیر مالی و جنبه‌های داخلی و خارجی را به صورت یکپارچه مورد توجه قرار می دهد. اما این مدل به خوبی و به صورت شفاف و آشکار روابط بین جنبه‌های مختلف عملکرد سازمانی را نشان نمی دهد (نیلی و همکاران[5]، 2000).
- مدل نتایج و تعیین کننده‌ها
یکی از مدل‌هایی که مشکل ماتریس عملکرد را مرتفع می سازد، چارچوب «نتایج و تعیین کننده‌ها» است که در سال 1991 معرفی شد. این چارچوب بر این فرض استوار است که دو نوع شاخص عملکرد پایه، در هر سازمانی وجود دارد. شاخص‌هایی که به نتایج مربوط می شوند و آنهایی که بر تعیین کننده‌های نتایج تمرکز دارند. دلیل این جداسازی و تفکیک بین شاخص‌ها، نشان دادن این واقعیت است که نتایج به دست آمده، تابعی از عملکرد گذشته کسب و کار بوده و با توجه به تعیین کننده‌های خاص حاصل می گردند. به بیان دیگر، نتایج از نوع شاخص‌های تاخیردار[6] هستند در حالی که تعیین کننده‌ها شاخص‌های اساسی و پیشرو هستند. شاخص‌های مربوط به تدریج شامل عملکرد مالی و رقابت بوده و شاخص‌های مربوط به تعیین کننده‌ها عبارتنداز: کیفیت، قابلیت انعطاف، بکارگیری منابع و نوآوری (کریمی، 1385).
[1] Total Quality Management (TQM)
[2] European Foundation for Quality Management (EFQM)
[3] Activity – Based Costing (ABC)
[4] Analytic Hierarchy Process (AHP)
[5] Neely and et. al
[6] LAGGING INDICATOR
لینک جزییات بیشتر و دانلود این پایان نامه:
بررسی رابطه هوش سازمانی با عملکرد کارکنان بانک ملی ایران اداره امور شعب جنوب تهران
