لیست فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 192

خرد نکردن تره برای کسی-کم ترین اهمیتی برای کسی قایل نشدن

چفت کردن دهان-خاموش شدن-رازداری کردن

 

داریه زنگی-دایره ای دارای سنج های کوچک که چون آن را بنوازند از آن ستج ها آواز بر می آید

پاورچین-آرام و بی صدا راه رفتن

تیر و ترقه شدن-سخت خشمگین شدن-ناگهان از جا در رفتن و ناسزا گفتن

آش و لاش(به‌کلی متلاشی‌شده، له‌ولورده)

آتش به گور کسی باریدن-پس از مرگ دچار عذاب شدن

 
 

بد مست-کسی که هنگام مستی هرزه گویی کند و عربده بکشد

خوش وعده-آن که به وعده اش وفا می کند

اُرد-درخواست-سفارش-دستور

اصل‌ کاری-مهم‌ترین چیز یا شخص

پشکل داخل مویز-بی سر و پایی در میان اشخاص دارای عنوان

حساب بالا آوردن-بدهکار شدن

چشم و چار-چشم-دید-بینایی
پس رفتن-عقب رفتن
تند نویسی-سریع نویسی

اسم شب(کلمه‌ی رمز برای عبور به هنگام شب)

دوره ی آخرالزمان-روزگار آشفته و پر ظلم و فساد

چهار چوب ملا حیدر-جای تنگ و ناراحت کننده

از کیسه شدن-هدر شدن-ضرر کردن

حساب کار را داشتن-متوجه موضوع بودن-جوانب کار را در نظر داشتن
اَتَر زدن-فال بد زدن

جاپیچ-جاکش-دلال محبت

دیم کار-کشاورزی که کشت خود را دیم زراعت می کند

تِک تِک-صدای کارکردن ساعت

اخ و پیف کردن-اظهار ناراحتی کردن از بوی بد-منظره‌ی بد یا غذای بد

دیم کار-کشاورزی که کشت خود را دیم زراعت می کند

رشته فرنگی-ماکارونی

روی چوب کردن کسی-کسی را برای کاری تحریک کردن

بشور و بپوش-جامه ای که پس از شسته شدن نیازمند اتو شدن نیست

آقادایی را جنباندن(حرکتی به خود دادن)

داغ-مصیبت-اندوه-سخت گرم-سوران

زود رنجی-نازک دلی-حساسیت

تو روی کسی چیزی گفتن-رو در روی کسی چیزی گفتن

خر آوردن-بدبخت شدن

دخانیات-کشیدنی ها مانند توتون و تنباکو و مانند آن ها

پاره شدن بند دل-بسیار ترسیدن

 

خرت به چند-کی از تو پرسید؟ به حساب آوردن-اعتنا کردن

آلنگ دولنگ-چیزهای بی‌هوده‌ای که به‌عنوان زینت به چیزی می‌آویزند

تخته پاک کن-چیزی که با آن تخته سیاه را در کلاس پاک می کنند

جفتک چارکش زدن-کنایه از جفتک زدن

زَوال-مست مست-لول

جای پا-اثر-نشانه-رد

افطاری(خوراکی که برای گشودن روزه می‌پزند)

زاغه-جای نگاه داری گاو و گوسفند-حانه ی بسیار محقر-انبار مهمات

آبِ خشک-آب بسته

حسن دله-آدم ولگرد و بیکاره
زبان کوچکه-زبان کوچک

انگشت بر چشم نهادن-پذیرفتن-مسلم دانستن

پا اندازی-واسطه ی اعمال نامشروع شدن-جاکشی

دیوان بلخ-جای بی انصافی و ستم رانی

جاکن شدن-به حرکت در آمدن

 
اهل عمل(کسی که کم‌تر حرف می‌زند و بیش‌تر عمل می‌کند)

تَک سرما شکستن-از شدت سرما کاسته شدن

آتش بی‌باد(ظلم، می)

تکیه کلام-آن چه که در موضوع اثری ندارد ولی پی در پی تکرار کنند

چاک زدن-نگا. چاک دادن

 

دوره ی آخرالزمان-روزگار آشفته و پر ظلم و فساد

راست راستی-حقیقتن-واقعن

 

به دردسر افتادن-با مشکلی روبرو شدن-به مخمصه ای گرفتار شدن

زیش ریش شدن دل-سخت ناراحت شدن-به گریه افتادن و از حال رفتن

چاک زدن-نگا. چاک دادن

برو برو-اوج خوش بیاری و کامکاری
خاله خاک انداز-همنشین سر و زبان دار

 

الف-قاچ خربزه و از این قبیل-بچه‌ی کوچک-سیخ-راست
چم گرفتن-رونق گرفتن-سر و سامان گرفتن

تزئیناتی-کسی که کارش تزیین است

بیرق کسی نخوابیدن-همواره کامروا بودن-پایدار بودن دولت و شکوه
تفنگ کمر شکن-تفنگی که از قنداق خم می شود

انسان(آدم خوب و پایبند به اصول اخلاقی)

چوب دو سر گُهی-نگا. چوب دو سر طلا

چادر شب-پارچه ای که رختخواب را در آن می پیچند

باد کردن-به فروش نرفتن-کسی را به کاری سخت برانگیختن

تاشو-آن چه روی هم تا و جمع شود

تق تق کردن-آواز برخورد پیاپی دو چیز به یکدیگر
پر و پا داشتن-پایه و اساس داشتن

 

دو علی گلابی آمدن-بچه ترساندن-تهدید توخالی کردن-توپ و تشر آمدن

زیر دم سستی-انحراف اخلاقی

 

چگور پگوری-خوشگل-جذاب

پر رویی-بی شرمی-وقاحت-دریدگی

زُق زُق کردن-احساس درد و تیر کشیدن

دل واپسی-نگرانی-اضطراب

دست پیش-گدا
 

 

دان پاشیدن-دانه ریختن-به قصد گرفتار کردن کسی به او امتیازات دادن
تخت کردن-هموار کردن-پر کردن-کامل کردن

پای چیزی را جور کردن-وسیله ی انجام کاری را فراهم کردن

چس دماغ-پر افاده-پر ادعا

برادر اندر-برادر ناتنی-نا برادری

بد قدم-نامبارک-بد شگون
اِرا(هنگامی که کسی نمی‌تواند و یا نمی‌خواهد به چرایی پاسخ دهد آن را به طنز می‌گوید)

بد شگون-شوم-بد اختر-بد یمن
پاشویه-دیواره ی حوض-آبروی کنار حوض
خوش آمدگویی-به تازه وارد “خوش آمدی” گفتن-مجازن: تملق و چاپلوسی
بکُش-تا سر حد مرگ-بیش از حد توانایی

پس انداز-پول کنار گذاشته شده-صرفه جویی

خرد و خمیر-نگا. خرد و خاکشیر-له و لورده

 

حرز جواد کسی بودن-پیوسته با کسی بودن
راه راه-دارای خطوط موازی
باخت-آنچه باخته باشند-زیان

 

بغض کسی ترکیدن-از حالت گرفتگی و تاثر به گریه افتادن
باب طبع-موافق میل-مطابق سلیقه

جگری-به رنگ جگر

تفنگ شکاری-تفنگ ویژه ی شکار

خاطر کسی را خواستن-کسی را دوست داشتن

از غورگی مویز شدن(مقدمات کاری را فرانگرفته ادعای استادی کردن)

رد زدن-رد پای کسی را گرفتن-نشان به جایی بردن

داغ کسی به دل کسی ماندن-عزادار شدن کسی به دلیل مرگ عزیزی

دق کُش کردن-سبب مردن کسی از غم و اندوه شدن
به صرافت افتادن-به فکر انجام کاری افتادن

اجباری(خدمت سربازی)

جای کسی را خالی کردن-در جایی از کسی یاد کردن و آرزو کردن که کاش می بود

خون کسی را به شیشه کردن-کسی را رنج و آزار بسیار دادن

چهار پادار-کسی که حیوانات باربر دارد و با آن ها کار می کند

بی بی قدومه-دختر بچه ای که ادای مادر بزرگ ها را در می آورد

پا در هوا-بی اساس-بی اصل-غیر قطعی

اصلاح(تراشیدن ریش و آرایش موی سر نزد مردان)

چشته خور-کسی که پس از یک بار کمک گرفتن همیشه توقع کمک دارد

از رو رفتن(خجالت کشیدن، از میدان به‌در رفتن)
بی در رو-بن بست
چرند گو-یاوه گو

حق کسی را کف دست کسی گذاشتن-کسی را به سزای کار خود رساندن

رنگ و رو رفته-کهنه-فرسوده-کارکرده

بچه انداختن-بچه ی نارس بدنیا آوردن

چهار چوب ملا حیدر-جای تنگ و ناراحت کننده

 

آب (ها) از آسیاب افتادن(فرو نشستن هیاهو، از یاد رفتن ماجرا)

روکش درکش کردن-ساخت و پاخت کردن

چس ناله-آن و ناله ی ساختگی برای جلب توجه

بومی-محلی-اهل همان سرزمین

بیخ خِر-بیخ گلو

چس و فس-اسباب خرده ریزه ی ناقابل-خرت و پرت

از دندۀ چپ پا شدن-سخت عبوس و کم‌حوصله بودن

رانده و مانده-بدبخت و وامانده

 

 

آفتابِ پس دیوار-شامگاه

آستین از چشم برداشتن-آشکارا گریستن

بیرق کسی نخوابیدن-همواره کامروا بودن-پایدار بودن دولت و شکوه

جوشی کردن خود-خود را عصبانی کردن

بد معامله-آن که در معامله ناراستی کند

چلو کباب-غذایی مرکب از چلو و کباب

الواتی کردن(عیاشی و هرزگی کردن)

خاک تو سری-مصیبت زدگی-گرفتاری-بدبختی

آتشِ بسته-طلا

از سر کسی افتادن-عادتی را ترک کردن

پدر سوخته-بد سرشت-بسیار زرنگ و رند

اَنف کسی معیوب بودن(ابله بودن، خل بودن)

پا خوردن فرش-نرم و لطبف شدن فرش بر اثر رفت و آمد بر آن

 
چوب پا-دو چوب بلند که پا در میان آن ها کنند و با آن ها راه روند

 

راه انداختن کار کسی-وسیله ی تسهیل انجام شدن کار کسی را فراهم کردن-رو به راه کردن کار کسی

پیاله زدن-می نوشیدن

در آمدن از جلوی کسی-با کسی مقابله به مثل کردن-در برابر کسی مقاومت کردن

آغا‌پنبه-زن بسیار سفیدرو-عروسک پنبه‌ای

آستین از چشم برداشتن(آشکارا گریستن)
زیر چیزی زدن-حاشا کردن-انکار کردن
زیر گوش کسی زدن-به کسی سیلی زدن

 

چُل کلید-جام درویشان

چرکمُرد-پر چرک و کثیف

راه و چاه را شناختن-دشواری های کار و زندگی را شناختن

تو بوق زدن-رازی را فاش کردن

اطفال باغ-گل‌های تازه

پر و پا داشتن-پایه و اساس داشتن

چَپَری بی-درنگ-به سرعت

در آمدن از زیر بته-خانواده و اصل و نسبی نداشتن

 

دهن بین-آن که به گفته ی این و آن عمل می کند

خوراکی-خوردنی ها جز غذای روزانه-تنقلات-خوردنی

تو دل کسی رفتن-به کسی حمله کردن-با اعتراض به کسی پاسخ دادن
 

چشم به دهان کسی دوختن-مطیع محض کسی بودن

زُق زُق کردن-احساس درد و تیر کشیدن

پیش پرده-نمایشی کوتاه پیش از آغاز نمایش اصلی

خِس خِس-صدای تنفس کسی که نفس تنگی دارد

بار و بندیل-اسباب و بساطی که کسی با خود می برد

براه-سازگار-اهل سازش-با گذشت
با آتش بازی کردن-به کاری پر خطر پرداختن

خُل و چل-مثل دیوانه ها-ساده لوح
بازی کردن-لق بودن-جفت نبودن

خاطرجمع شدن-مطمئن شدن

زُل زُل-نگاه کردن زل زدن

اشتر گربه-چیزهای نامتناسب با هم

 

دور علم کسی جمع شدن-دور کسی گردآمدن و از او پشتیبانی کردن
دامب و دومب-آوای ضرب و تنبک

به هم زدن دم و دستگاه-سر و سامان دادن-درست کردن-تشکیل دادن

چاک و چیل-لب و لوچه-پک و پوز

دیوار مردم بالا رفتن-دزدی کردن
جبهه-میدان جنگ

ته کیسه دار-کسی که دارای مالی است و در برابر حوادث مادی دوام می آورد

حوصله داشتن-حال مساعد داشتن-تحمل داشتن

زیر چیزی زاییدن-از سنگینی کاری از پا درآمدن و کار را به پایان نرساندن

 

تل و بل-جا به جا کردن-بالا و پایین کردن

خم گرفتن-فنی از کشتی

پاشنه بخواب-کفش راحتی
خوشگلک-با خوشگلی اندک

 

ابرو تنگ کردن-ناز و غمزه نمودن-افاده و بی‌اعتنایی کردن

 

بلا تکلیف-کاری که معلوم نیست چه باید بشود-کسی که نمی داند چه باید بکند

جناغ-استخوان جلو سینه ی مرغ

چِخی-سگ

 

پا جای پای کسی گذاشتن-از کسی تقلید و پی روی کردن

زنبور زدن-نیش زدن زنبور

دود ِ کلفت-دود مواد مخدر

 

از خر شیطان پایین آمدن(از لجاجت دست برداشتن، از تصمیم نادرستی منصرف شدن)

پلاسیدن-پژمرده شدن-از دست رفتن تازگی و شادابی

حساب حاج هادی زغالی-حساب ساختگی

 
زابرا-از خواب پریده-بد خواب-عصبی

جوال رفتن با کسی-با کسی درافتادن
 

خوش خیال-آن که به دل بد راه نمی دهد-بی خیال
تریش-پارچه یا پوست بلند و باریک

آتش زیر پا داشتن-بی‌قرار بودن

جیش-ادرار در زبان کودکان

زهره و زنبل کسی را ترکاندن-سخت ترساندن

الف شدن اسب-هر دو پا بلند کردن اسب

چاق بودن غلیان-آماده بودن غلیان

خرحمالی-بیگاری-کار پر زحمت و کم مزد

حلاجی کردن-بررسی کردن-به تفصیل توضبح دادن

راه افتادن-آغاز راه رفتن کودک-آغاز به کار کردن-روشن شدن دستگاه-رونق یافتن کسب و کار

داغ باطل خوردن-از کار افتادن-از رونق و رواج افتادن

جاری-زن برادر شوهر

 

چغاله بادام-بادام نارس

پف زدن-ورم کردن-بالا آمدن

ریسمان را طناب کردن-یک کلاغ چهل کلاغ کردن-اغراق کردن

خشکه بی آب-نوعی فولاد که آهن و چدن را با آن می تراشند

 

رستم در حمام-درشت اندام و پهلوان نما

امان دادن(کسی را پناه دادن، از گناه کسی گذشتن)

دست شستن از چیزی-از چیزی دست کشیدن-از داشتن چیزی ناامید شدن

دیزی-ظرفی سفالی یا فلزی که در آن آبگوشت می پزند-آبگوشت

با کله-دانا-چیز فهم-خردمند

خون دیدن زن-عادت ماهانه شدن زن

چوب خط-چوبی که پس از هر بار بردن کالا روی آن خطی می کشیدند تا بعد شمارش کنند
پدر کسی را در آوردن-کسی را تنبیه کردن-بسیار آزار دادن

اشکنک سرشکنک داشتن(با خطر همراه بودن)

چم-رگ خواب-عادت مخصوص هر کسی

از تو چه پنهان-راستش را بخواهی
پی گرفتن-دنبال کردن کار

بی معنی- بیخود

دسته جمعی-باهم-گروهی

حق کسی را دادن-آن چه سزای کسی است به او دادن

تمدن-شهری گری- مجازن: تربیت و ادب

 
تخت پایی-صاف بودن کف پا

ذِله کردن-ذله آوردن
تیک تیک لرزی-دن به شدت لرزیدن
حق کسی را دادن-آن چه سزای کسی است به او دادن

خشخاشی-نان خشخاش زده

به جان هم افتادن-با یکدیکر درگیر شدن

پلاس بودن-ویلان و سرگردان بودن

بر خر مراد سوار شدن-موفق شدن-به آرزوی خود رسیدن

جیره خوار-کسی که از جایی یا کسی جیره و مزد دریافت می کند-مامور
خودم جا، خرم جا-تکیه کلام کسانی که همه چیز را از دریچه ی منافع شخصی می بینند. من که دارم گور پدر بقیه

بی بخار-بی خاصیت-بی عرضه-ناتوان

چس گره زدن-نهایت خست به خرج دادن

تک پَر-نوعی حرکت در ورزش باستانی

حواله ی روی یخ-نگا. حواله ی سر خرمن

 

دهنه-لگام چارپایان-دهانه ی بازار

آتشِ بسته(طلا)

چله ی کوچک-بیست روز میان هفدهم بهمن و پنجم اسفند

دندان کسی پیش کسی گیر کردن-عاشق کسی شدن-شیفته ی کسی شدن

 

بده اون دستت-آی زکی !

دل کسی روی دل آدم بودن-درد دیگران را درک کردن-با دیگران غمخواری کردن

چله نشستن-بیرون نیامدن از خانه-خانه نشین شدن

پارتی بازی-حزب بازی-انجام کار از طریق سفارش و توصیه