لیست کاملی از کلمات و اصطلاحات خودمانی و عامیانه قسمت 347

تسمه از گرده ی کسی کشیدن-کسی را به سود خود بی رحمانه به کار واداشتن
تیر به تاریکی انداختن-بدون تامل اقدام به کاری کردن
چُلمن-پخمه-کسی که زود گول می خورد

پا به پا کردن-مردد بودن-درنگ کردن

پوست و استخوان شدن-بسیار لاغر شدن

پا روی هم انداختن-بی خیال بودن-بی توجه بودن

حاجی خرناس-لولو

آمد کردن-رخ‌دادن واقعه‌ای خجسته

دختر سعدی-دختری که بیش تر در بیرون از خانه و کم تر در خانه است

 

به زمین انداختن روی کسی-در خواست کسی را رد کردن

افطاری(خوراکی که برای گشودن روزه می‌پزند)

آب آتش زده-اشک

تا خرخره زیر قرض بودن-وام بسیار داشتن

انداختن-فروختن جنس بنجل و ارزان به بهای گران-درست کردن

ابوطیاره(اتوموبیل کهنه و فرسوده)
زوار در رفتن-بند و بست چیزی خراب شدن-از شدن خستگی یا پیری از کار افتادن

در جای خود خشک شدن-مات و مبهوت ماندن
رو دست کسی گذاشتن خرج-کسی را در خرج انداختن

دست به کار شدن-آغاز به کار کردن

 

به مفت نیارزیدن-هیچ ارزشی نداشتن
تنبان فاطی- برای فاطی تنبان نشدن

ذکر مصیبت-بیان درد-یادآوری رنج های خاندان محمد و به ویژه حسین

 
چارقد-روسری زنانه

امن و امان(بدون بیم و هراس)

زیر سبیل گذاشتن-تحمل کردن-به روی خود نیاوردن

 

آینه‌ی زانو(برآمدگی زانو)

از چشم کسی دیدن-کسی را مسئول چیزی دانستن

با متانت-با وقار

اُریب(کجکی، یک بر، یک ور)
به چشم آمدن-قابل توجه بودن-ارزش داشتن

حقوق بگیر کس-ی که ماهانه دستمزد می گیرد

حساب کتاب-رسیدن به محاسبات-نظم و قانون

پاشویه-دیواره ی حوض-آبروی کنار حوض

اوت کردن-بیرون انداختن-بیرون کردن
تکه گرفتن برای کسی-کاری برای کسی فراهم کردن

الکی-بی‌هوده-بی‌خود-دروغکی

خاک به دهنم-زبانم لال

 

زبانی-شفاهی

زمین خوردن-از دست دادن تعادل و به زمین افتادن-شکست خوردن در زندگی-شکست خوردن در کُشتی

جنسی-آن چه که به سکس مربوط باشد

رفع و رجوع کردن-حل کردن-فیصله دادن

 

دسته کلید-مجموعه ی کلیدها در یک حلقه یا بند

چُسَکی-کم دوام و سرهم بندی شده

پازلفی-سر خط-بخشی از موی سر که از شقیقه ها به پایین صورت می روید
راسته چینی-چیدن ساده و آسان

 

خیرات کردن-چیزی را

دستِ دلبر-گران قدر-عزیز

پر بدک-خیلی بد

روغن حیوانی-روغنی که از جوشاندن و تصفیه ی کره به دست می آورند-روغن زرد

زیر جلکی-پنهانی

خرده قرض-بدهی اندک

الحق و الانصاف(انصافن، حقن)

داد کشیدن-عصبانیت و خشم نشان دادن

پشتک چار کش-نوعی بازی که کسی خم شده و کسی از پشت بر کمر او می جهد-جفتک چارکش

به گوزگوز افتادن-پیر شدن-از خستگی زیاد از پای در آمدن

بوی حلوای کسی آمدن-قطعی شدن مرگ کسی
بته مرده-بی اصل و نسب-بی کس و کار

چتری-به شکل نیم دایره-قوسی

راه راه-دارای خطوط موازی

پُرکوب-حرکت سریع و پر صدا

دماغ گنده-ثروتمند-سرشناس

آفتاب روی پشت بام جمع کردن(کاملا تنگدست بودن)

آروغ بی‌جا زدن(نابه‌جا سخن‌گفتن، نسنجیده کاری کردن)

رو شور-سفیداب

زیر جلد کسی رفتن-کسی را فریب دادن-اغفال کردن

جزوه کش-کسی که در مجالس ترحیم جزوه های قرآن را پخش می کند

حساب کردن-پرداختن خرج

حوصله داشتن-حال مساعد داشتن-تحمل داشتن
از دماغ کسی در آمدن(شادی و نشاطی را با اندوه و رنج تاوان دادن)

آی زکی(در مقام ریشخند و تحقیر گفته می‌شود)

در پسی ماندن-عقب ماندن-موفق نشدن

خدا داده به فلانی-بختش یار بوده

رقاص خانه-دشنام گونه ای برای برخی جاها-جاهای بی حساب و کتاب و شلوغ و پلوغ

خبرگزاری-موسسه ی خبرگیری و انتشار خبر

از سر باز کردن-دور کردن-رفع مزاحمت کردن

در رفتن از جا-کنترل خود را ناگهان از دست دادن-ناگهان خشمگین شدن

 

به خنس و پنس افتادن-به وضع بد مالی دچار شدن

آب رفتن زیر پوست کسی(پس از لاغری کمی فربه شدن)
بده اون دستت-آی زکی !

چین چینی-پر چین

اختر شمردن(شب‌بیداری)

چشم زهره-ترس
حرف پراندن-بدون اندیشیدن چیزی گفتن

اهل بیت(اهل خانه، خانواده)

از روی شکم‌سیری(از سر بی‌مسئولیتی، بدون تعمق)

حاجی خرناس-لولو
رو کشیدن-به کسی برای نزدیکی کردن تکلیف کردن

چار شاخ ماندن-بی حرکت ماندن به علت درد کمر یا از روی ترس یا تعجب

ریش کسی را در دست داشتن-از کسی نقطه ی ضعف در دست داشتن-از کسی گروی در دست داشتن

زیر شال کسی قرص شدن-شکم کسی سیر بودن

چاچولی-زبان بازی-حقه بازی
زیر آبی-زیرآبکی
دَم نقد-آماده-حاضر

دم بازی-چاپلوسی-تملق

پچ پچ-نجوا-حرف زیر گوشی

بار و بندیل-اسباب و بساطی که کسی با خود می برد

توان هماوردی با کسی را داشتن

جَرّ-کشمکش دعوا

از نافِ جایی آمدن-کاری را به‌خوبی اهل جایی انجام دادن

پهلو فنگ-نگاه داشتن تفنگ به موازات و عمود بر زمین
حساب پس گرفتن-به روشن کردن حساب واداشتن

چشم و دل کسی دویدن-حریص بودن

پچ پچ کردن-نجوا کردن-زیر گوشی حرف زدن
چوب زدن-با چوب تنبیه کردن

خام عقلی-حماقت-دیوانگی

دو دستی-با هر دو دست

خود را شناختن-به حد بلوغ رسیدن

دور کسی گشتن-قربان صدقه ی کسی رفتن
دون-برنج خوب نپخته-دانه هایی که به پرندگان می دهند

پینه بسته-دارای پینه-کبره بسته

خریت-نادانی-حماقت

چشم به روشنایی افتادن-سودی را در جایی گمان کردن و به آن طمع کردن

خال-نقطه ی سیاه-لکه

الفرار-گریز-بگریز !

برادر دینی-هم کیش-هم مذهب

زنگوله پای تابوت-فرزند مرد یا زن پیر

دانه دانه شدن-دانه ها از یکدیگر جدا شدن

بغل دست-کنار دست-پهلوی دست

از مرحله پرت بودن-یکسره بی‌اطلاع بودن

چراغانی-روشن کردن چراغ در جشن

زیر پوش-جامه ی زیرین

 
چشم روی هم گذاشتن-نادیده گرفتن-گذشت کردن

 

دود چراغ-کشیدن شیره

بیخ خِر-بیخ گلو
خانه زاد-نوکر-خدمت گزار

اردک‌پرانی(از عهده‌ی جنگ با کسی برنیامدن)

دَم نقد-آماده-حاضر

بد و بیراه-ناسزا-حرف زشت-گفته ی رکیک-متلک

آت و آشغال-وسایل کهنه و بی‌مصرف

بوی الرحمان کسی بلند شدن-نزدیک به مرگ شدن-مردن

جاکن شدن-به حرکت در آمدن
چاله خر کُشی-یکی از گودهای تهران که پناهگاه مردم فقیر و بی نوا بود
تازه به دوران رسیده-نو کیسه-کسی که تازه به ثروت یا به جایی رسیده است

بستن زخم-بسته شدن سر زخم-التیام یافتن زخم-مرهم نهادن و پیچیدن زخم با وسایل زخم بندی

بالا آمدن دل و روده-به حالت تهوع افتادن

پای خود را جای پای دیگری گذاشتن-از کسی تقلید کردن

زبان مرغی-زبانی ساختگی مانند زبان زرگری

 

دو سر قاف-دشنامی زشت که گاه برای شوخی نیز گفته می شود

ته بندی-خوراک کمی که پیش از غذای اصلی می خورند

آزار داشتن-انجام کاری به قصد اذیت دیگری-کرم داشتن

افندی پیزی(به‌ظاهر شجاع و در واقع ترسو، پهلوان پنبه)

 

ز ِق زدن-نق نق کردن بچه که مقدمه ی فریادهای و گریه های بعدی است

چشم انداز-منظره

پر به پر کسی دادن- بال به بال کسی دادن

چیزی شدن-اهمیت و اعتباری پیدا کردن-به جایی رسیدن

از صرافت چیزی افتادن(از انجام کاری منصرف شدن)

خفگی-حالت فشردگی گلو و تنگی نفس

زن-عاری از مردانگی-ناجوانمرد-ترسو

پول مول-پول

تِر زدن-خراب کردن کار

چشتان بالا-بالا و پایین کردن بچه و قربان صدقه ی او رفتن

چهره کردن-نگا. چهره شدن

اتوکشیده(با سر و وضعی شسته‌ورفته و مرتب)
انسان بودن-شریف و درست بودن

ادب کردن-با تنبیه آموختن-آدم کردن

خط آوردن-مدرک کتبی ارایه کردن

خشخاشی-نان خشخاش زده
زهره ی کسی آب شدن-سخت ترسیدن
چای خوری-وسایل چای خوری-سرویس چای خوری

به کسی رو دست زدن-به کسی حقه زدن-کسی را فریب دادن

بند دل پاره شدن-بسیار ترسیدن-به وحشت افتادن

دمرو-کسی که دمر خوابیده

 

 

ارزیاب(کسی که بها و ارزش پولی چیزی را تعیین می‌کند)

پیش رس-زود رس

بچه گولزنک-غیر واقعی-بی ارزش

دنده نهادن-قبول کردن-رغبت کردن

خوش ریخت-دارای هیکل برازنده

خالی کردن تفنگ-شلیک کردن
خوار و حقیر-بی اعتبار-بی ارزش-ناچیز
زدن زیر آواز-بی مقدمه به خواندن پرداختن

چو-شایعه

بینی و بین الله-میان من و خدا-انصافا-الحق
دار زدن-اعدام گناهکار با آویختن از چوبه ی دار

خوشگلک-با خوشگلی اندک

آخش درآمدن(از درد نالیدن)

این دست و آن دست کردن(وقت تلف کردن، وقت کشتن، به عقب انداختن)

 
دلی از عزا درآوردن-پس از مدت ها گرسنگی غذای مفصل خوردن-به خوشی ساعتی را گذراندن

 

چشم روشن شدن-شاد و خرسند شدن
بَده کردن-کسی را بد وانمود کردن-کنفت کردن-از چشم انداختن

جیر جیر کردن-داد و فریاد عاجزانه کردن برای میانجی طلبی

دیزی پشت سر کسی بر زمین زدن-بی اعتنایی کردن به قهر کردن و رفتن کسی

رک نگاه کردن-رک رک نگاه کردن

 

خال زدن-پیدا شدن خال در جایی از بدن یا لکه در چیزی-خال کوبی کردن

 

ته دل کسی مالش رفتن-احساس ضعف یا ترس کردن-حالتی شبیه به گرسنگی داشتن

جای کسی را خالی کردن-در جایی از کسی یاد کردن و آرزو کردن که کاش می بود

جنس-کالا-کالای قاچاق-مواد مخدر مانند هرویین-تریاک و مانند آن ها

الانه(همین حالا، هم اکنون)

 

 

آمپر کسی بالا رفتن-از کوره در رفتن

دستمال سفره-پارچه ای که کنار سفره می نهند تا با آن دست و لب را از غذا پاک کنند

دست نگاه داشتن-توقف کردن در انجام کار-معطل شدن و منتظر ماندن

دستمال کاغذی-قطعات کوچک کاغد که به جای دستمال پارچه ای به کار می برند

دوره افتادن-گرداگرد شهر گشتن-به دیدار هر کسی رفتن
پاشنه ی خانه ی کسی را در آوردن-کسی را با خواستن چیزی به ستوه آوردن

ته گیلاس-نوشیدنی کمی که ته گیلاس مانده است

اتر خان رشتی-آدم پرافاده

خر رنگ کن-خوش طاهر بد باطن

خوردنی-غذا-قابل خوردن

بار و بنه-وسایل سفر

دق-غصه و ناراحتی-نوعی بیماری روحی که بیمار را رنجور می کند و از بین می برد

آب(عزت و رونق، طراوت و تازگی، روح، شراب خالص)
آبجی خاک‌انداز-زن فضول و خبرچین

باور کسی شدن-گرفتار توهم شدن-تحسین و تمجید دیگران را حقیقت دانستن

خال خالی-خالدار-دارای خال های بسیار

پرت شدن-دور افتادن از مطلب

خودتراش-تیغی که می توان تیغه ی آن را عوض کزد

اُتُل-شکم-اتوموبیل

دَم دار-هوای گرم و پر رطوبت

خربازار-شلوغ بازار-بی حساب و کتاب

دَمکنی-پارچه ای کلفت که برای جلوگیری از بیرون رفت بخار و دم کشیدن برنج یا چای بر روی دیگ یا قوری می گذارند

چوچول باز-دغل-بی حیا

دوری-ظرف غذاخوری پهن

زیر آبی-زیرآبکی

 
آب‌زیرکاه(حیله گر، فتنه انگیز، دو رو)

چاله میدانی-صفت آدم های بی ادب و بی فرهنگ

 

خشتک دراندن-نگا. خشتک پاره کردن

زمانه بازی کردن-با زبان بازی و چاپلوسی رفتار کردن

تن لش-به ناسزا: تنبل-بی مصرف-بی کاره

دال به دال-پشت سر هم

بی اختیار-بدون اراده و تصمیم

از آب درآمدن-نتیجه دادن-تربیت شدن-روشن شدن حقیقت

داغ کسی را به دل کسی نهادن-غزیز کسی را کشتن

پیاده رو-دو سوی خیابان یا کوچه که محل گذر پیادگان است

پا سوخته ی کسی شدن-عاشق کسی شدن-زیان بردن به علت دوستی با کسی

دماغ سوخته شدن-بور شدن-خجالت زده شدن-ناکام شدن
جیغ زدن-فریاد کشیدن-داد زدن

اسم درگوشی(نام دوم فرد مسلمان که نام یکی از امامان است)
زوراب زدن-برای استفراغ زور زدن ولی چیزی بالا نیاوردن
تاریخچه-تاریخ مختصر
ردیف کردن-جور کردن-آماده کردن
زور آوردن-زیر فشار گذاشتن-در تنگنا قرار دادن

آب از دریا بخشیدن-از کیسه‌ی خلیفه بخشیدن

آبِ سیاه-نیمه کوری

آویزان کسی شدن-طفیلی کسی شدن

اهل کوفه-سست پیمان-بی‌وفا و غیرقابل اعتماد

 

اسیر خاک-مرده-تن‌پرور

اُق گرفتن-حالت تهوع پیدا کردن

از دندۀ چپ پا شدن-سخت عبوس و کم‌حوصله بودن

خیر مقدم-خوش آمد
بنا گذاشتن-قرار گذاشتن

حرف انداختن-در سخن کسی دویدن

حلال بودی-نگا. حلال به زنده ای

باریک-دقیق-حساس

زیر غلیانی-ناشتایی-غذای صیح-چارپایه ای که زیر غلیان می گذارند

 

خیک باد-باد کرده-شکم آورده-آبستن

انگشتر پا(چیز بی‌ارزش)

به تنگ آمدن-به ستوه آمدن-خسته شدن

 
پای کسی لب گور بودن-به آخر عمر رسیدن-بسیار پیر شدن
ر ِِنگ گرفتن-ضرب گرفتن-آهنگ رقص نواختن

باطله-چیزی که ارزش خود را از دست داده است

 

بَر و بیابان-دشت و صحرا

چپ افتادن با کسی-مخالف شدن با کسی-پیله کردن به کسی
خصوصی-مقابل عمومی

 

دست به دست گشتن-هر از گاهی نزد کسی بودن-از دستی به دست دیگری رفتن

دنگ کسی گرفتن-هوس نابه جا کردن برای انجام کاری-تصمیم ناگهانی برای کاری گرفتن

 

بی ریخت-زشت-بد ترکیب

پا افتادن-اتفاق افتادن-پیش آمدن

بز رو-راه باریک و پرپیچ و خم در کوه و جنگل

 

جِر دادن-پاره کردن-در مقام تهدید نیز می گویند

زیادی حرف زدن-سخنان خارج از موضوع یا بیرون از صلاحیت گفتن-وراجی کردن

رَب و رُب ندانستن-ساده دل بودن-چیزی نفهمیدن

خودم جا، خرم جا-تکیه کلام کسانی که همه چیز را از دریچه ی منافع شخصی می بینند. من که دارم گور پدر بقیه

بوگندو-آدم کثیف و بد بو

پول خرد-پول سکه ای

با رنج و زحمت بسیار چیزی به‌دست آوردن

چاره ساز-خداوند

تو دهنی-ضربه ای که به دهان کسی بزنند-سخنی درشت در پاسخ کسی

اسیر خاک-مرده-تن‌پرور

پشت پا پزان-آیین و رسم پختن آش پشت پا. آش پشت پا

از چشم افتادن-مورد بی مهری قرار گرفتن-بی‌اعتبار شدن

رگ بسمل کسی خاریدن-در معرض خطر و مرگ قرار گرفتن

آب نخوردن(درنگ نکردن)

جِر دادن-پاره کردن-در مقام تهدید نیز می گویند

جِر خوردن-پاره شدن

حرفشان شدن-مشاجره ی لفظی پیدا کردن-اختلاف پیداکردن بر سر چیزی

پرس و جو کردن-پرسیدن-خبر گرفتن

پچ پچ کردن-نجوا کردن-زیر گوشی حرف زدن